καθόλου

(AM καθόλου)

επίρρ.

1. γενικά, εν γένει, συνολικά («καθόλου εἰπεῑν»)

2. (σε αρνητική πρότ. ή σε αρνητικές απαντήσεις) διόλου, ουδόλως, ουδαμώς (α. «απόψε δεν κοιμήθηκα καθόλου» β. «είσαι ευχαριστημένος;» «καθόλου» γ. «οὐδὲ καθόλου μακρὸν πλοῑον», Πολ.)

νεοελλ.

1. (σε ερωτήσεις) λίγο, κάπως («μέ θυμήθηκες καθόλου;»)

2. (έναρθρο) τα καθόλου

τα γενικά

μσν.

(σε θετ. πρότ.) εντελώς, πλήρως

αρχ.

1. (στη λογική) το γενικό, σε αντιδιαστολή με το «καθ' έκαστον», με το ειδικό («λέγω δὲ καθόλου μὲν ὃ ἐπὶ πλειόνων πέφυκε κατηγορεῑσθαι, καθ' ἕκαστον δὲ τὸ μή», Αριστοτ.)

2. (έναρθρο) α) ὁ καθόλου

γενικός, συνολικός, καθολικός

β) τὰ καθόλου

οι γενικές αλήθειες

3. (με το άρθρο τὸ) «τὸ καθόλου» — αντί τού απλού καθόλου («τὸ καθόλου μη φθέγγεσθαι», ΚΔ)

4. φρ. α) «ἡ τῶν καθόλου πραγμάτων τάξις» — η παγκόσμια ιστορία, Πολ.

β) «ἡ καθόλου ἐκκλησία» — η παγκόσμια χριστιανική εκκλησία, Σωζόμ.

γ) «Ἡ καθόλου προσῳδία» ή απλὼς «Η καθόλου» — τίτλος έργου τού Ηρωδιανού περί τόνων.

[ΕΤΥΜΟΛ. < αρχ. φρ. «καθ' ὅλου» (ενν. μέρους) < κατά + γεν. εν. τού ουδ. γένους τού ποσοδείκτη ὅλος- -η -ον. Η αρχικὴ σημασία ήταν «γενικά, στο σύνολο, εντελώς», εξελίχθηκε όμως στην αντίθετή της «ουδόλως, ουδαμώς»].